Trà xanh từ lâu đã trở thành thức uống quen thuộc trong đời sống hàng ngày của người Việt, không chỉ nhờ hương vị thanh mát mà còn bởi những lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe. Trên thị trường hiện nay, các loại trà xanh rất đa dạng, mỗi loại lại mang một nét đặc trưng riêng, từ hương thơm cho đến cách thưởng thức. Trong bài viết này, The Tea Lab sẽ giới thiệu chi tiết về những loại trà xanh phổ biến và cách tận hưởng trọn vẹn hương vị của chúng.

Trà xanh là gì?

Ở Việt Nam, thuật ngữ “trà xanh” có thể mang nhiều cách hiểu khác nhau tùy theo vùng miền. Người miền Bắc thường gọi là “chè xanh”, trong khi ở miền Nam lại quen gọi chung là “trà xanh”. Ngoài ra, nhiều người còn nghĩ đến matcha của Nhật Bản khi nhắc đến trà xanh. Vậy, đâu là cách hiểu đúng về “trà xanh”?

Chè xanh là hình thức pha trà truyền thống lâu đời ở Việt Nam, đơn giản chỉ là hái lá chè tươi, hãm và thưởng thức. Vì lá chè tươi không trải qua quá trình chế biến công phu, nên trà thường có vị chát nhẹ, thích hợp để giải khát hàng ngày.

Trong khi đó, trà xanh được chế biến từ những búp non và lá non của cây trà Camellia sinensis, trải qua nhiều công đoạn chế biến khác nhau để tạo ra các hương vị và loại trà riêng biệt. Quy trình cơ bản bao gồm: hái lá trà → làm héo → vò lá → sấy. Ngay sau khi hái, lá trà được làm héo nhanh chóng để ngăn chặn quá trình oxy hóa, sau đó xào hoặc hấp tùy theo loại trà. Sự khác nhau trong nguồn lá trà, cách vò và các nguyên liệu ướp hương sẽ tạo nên các loại trà xanh đa dạng như trà Thái Nguyên, trà Nõn Tôm, trà sen hay trà sâm dứa,…

Ngoài những loại trà xanh đặc trưng của Việt Nam, người Việt cũng ưa chuộng nhiều trà nhập khẩu từ các quốc gia khác, tiêu biểu như trà Long Tĩnh, Thái Bình Hầu Khôi, Hoàng Sơn Mao Phong, Bích Loa Xuân, Lục Qua An Phiến từ Trung Quốc; hay trà Gyokuro, Sencha, Matcha từ Nhật Bản. Sự phong phú này giúp người thưởng trà có nhiều lựa chọn để trải nghiệm hương vị trà xanh chuẩn chất lượng.

Xem thêm: Top 33 Các Loại Trà Ngon Ở Việt Nam Và Trên Thế Giới Mà Bạn Nên Thử Một Lần

Công dụng tuyệt vời của trà xanh

Trà xanh từ lâu không chỉ là thức uống giải khát mà còn được biết đến như một “thần dược” tự nhiên nhờ chứa nhiều chất chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp bảo vệ tế bào, tăng cường sức khỏe và làm đẹp. Uống trà xanh thường xuyên mang lại nhiều lợi ích cho cơ thể, đồng thời làm phong phú trải nghiệm thưởng trà với các loại trà xanh đa dạng. Một số công dụng nổi bật có thể kể đến như:

• Cải thiện tình trạng hôi miệng: Trà xanh chứa các hợp chất kháng khuẩn giúp tiêu diệt vi khuẩn gây mùi, làm dịu niêm mạc miệng và mang lại hơi thở thơm mát tự nhiên.
• Tăng cường sự tập trung và tỉnh táo: Nhờ lượng caffeine vừa phải, trà xanh giúp kích thích tinh thần, nâng cao khả năng tập trung mà không gây cảm giác căng thẳng như cà phê.
• Bảo vệ tim mạch: Các hợp chất trong trà xanh có khả năng giảm cholesterol xấu LDL và ổn định huyết áp, từ đó giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ.
• Chống oxy hóa và ngăn ngừa ung thư: Polyphenol và catechins trong trà xanh giúp trung hòa các gốc tự do, hạn chế tổn thương tế bào, đồng thời hỗ trợ phòng ngừa một số loại ung thư.
• Hỗ trợ kiểm soát đường huyết: Trà xanh có thể giúp ổn định mức insulin và đường huyết, góp phần ngăn ngừa bệnh đái tháo đường type 2.
• Ngăn ngừa thoái hóa thần kinh: Chiết xuất EGCG từ trà xanh được nghiên cứu có khả năng bảo vệ tế bào thần kinh, giảm nguy cơ mắc các bệnh như Alzheimer hay Parkinson.
• Tăng cường hệ miễn dịch và kéo dài tuổi thọ: Sử dụng trà xanh thường xuyên giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh, duy trì sức khỏe toàn diện và hỗ trợ sống lâu khỏe mạnh.
• Làm đẹp da: Chất chống oxy hóa trong trà xanh bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV, ngăn ngừa nếp nhăn, kiểm soát lượng dầu và giúp da mịn màng, sáng khỏe.
• Giảm sưng bọng mắt và quầng thâm: Túi trà xanh hoặc mặt nạ từ trà xanh giúp làm dịu vùng mắt, cải thiện tuần hoàn máu, đồng thời nhờ tannin và caffeine, làm săn chắc và giảm bọng mắt hiệu quả.

Xem thêm: Trà Nào Thơm Nhất? Top Những Loại Trà Thơm Được Yêu Thích Nhất Hiện Nay

Các loại trà xanh phổ biến nhất tại Việt Nam

Việt Nam là một trong những quốc gia nổi tiếng với truyền thống uống trà lâu đời, nơi mà mỗi vùng miền đều có những đặc sản trà riêng. Trên thị trường hiện nay, các loại trà xanh không chỉ đa dạng về hương vị mà còn phong phú về cách chế biến và thưởng thức. Dưới đây là những loại trà xanh phổ biến nhất tại Việt Nam, được nhiều người ưa chuộng và đánh giá cao:

Trà Thái Nguyên

Trà Thái Nguyên nổi tiếng là đặc sản trà xanh chính gốc từ vùng Tân Cương, Thái Nguyên. Lá trà thường được thu hái theo tiêu chuẩn 1 búp kèm 2 lá, đảm bảo chất lượng cao. Cánh trà đồng đều, khi pha cho nước trà trong, màu sắc đẹp mắt, hương thơm nhẹ nhàng, thoảng mùi cốm đặc trưng. Vị trà cân bằng, chát vừa phải nhưng hậu ngọt lâu tan nơi đầu lưỡi, tạo cảm giác dễ chịu. Loại trà này đặc biệt phù hợp với những người sành trà, nhất là tại miền Bắc, nơi văn hóa thưởng trà đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống hàng ngày.

Trà Nõn Tôm

Trà Nõn Tôm là một trong những loại trà thượng hạng của vùng Tân Cương, Thái Nguyên. Lá trà được chế biến tỉ mỉ, tạo thành những sợi trà nhỏ, xoăn và chắc tay. Khi pha, nước trà có màu xanh trong, vị chát đậm đà, kết hợp với hương cốm non thanh khiết, để lại hậu ngọt kéo dài nơi đầu lưỡi. Mùi thơm cốm non đặc trưng lan tỏa rõ rệt, khiến loại trà này trở thành lựa chọn lý tưởng để thưởng thức hoặc làm quà tặng cho những người sành trà, đặc biệt là người miền Bắc, nơi hương vị trà truyền thống luôn được yêu thích.

Trà Sen

Trà Sen là loại trà ướp hương nổi tiếng nhất tại Việt Nam, được nhiều người yêu thích nhờ hương sen nồng nàn và tinh tế. Một số thương hiệu tiêu biểu như Trà Sen Bảo Lộc, Trà Sen Phủ Tây Hồ hay Trà Sen Thăng Long luôn được đánh giá cao về chất lượng. Nước trà có màu vàng trong, vị chát nhẹ nhàng, kết hợp với mùi thơm lan tỏa đặc trưng và hậu ngọt kéo dài, mang lại trải nghiệm thưởng trà thư giãn. Loại trà này phù hợp với những ai yêu thích khám phá hương thơm tinh tế, cũng như những người mới bắt đầu thưởng thức trà.

Trà Lài

Trà Lài là kết quả của nghệ thuật ướp trà hoa tinh tế, kết hợp độc đáo giữa Trà Shan Trấn Ninh và những búp hoa lài Hàm Tiếu tươi mới. Khi pha, trà cho nước màu vàng óng, hương hoa lài dịu nhẹ nhưng nồng nàn, mang đến trải nghiệm thưởng trà thanh tao. Vị trà chát nhẹ, hậu ngọt kéo dài, khiến người thưởng trà cảm nhận được sự cân bằng hoàn hảo giữa hương và vị. Loại trà này rất thích hợp cho những ai muốn khám phá các hương vị tinh tế, cũng như những người mới bắt đầu làm quen với trà xanh ướp hoa.

Trà Sâm Dứa

Trà Sâm Dứa là một sáng tạo độc đáo trong nghệ thuật ướp trà của vùng Bảo Lộc. Lá trà xanh được lựa chọn kỹ lưỡng, kết hợp cùng lá thơm, lá trà tiên và một số loại thảo mộc, tạo nên hương thơm đặc biệt vừa ngọt dịu vừa mát lành. Khi thưởng thức, nước trà toả hương dễ chịu, mang lại cảm giác thư giãn và sảng khoái. Loại trà này rất phù hợp cho những người yêu thích khám phá hương vị mới lạ, đặc biệt là phụ nữ và những ai mới bắt đầu thưởng trà.

Trà Shan Tuyết

Trà Shan Tuyết được thu hái từ những lá chè Shan Tuyết trên núi Tây Bắc Việt Nam, chỉ chọn lấy 1 búp non ở phần đầu của cây để đảm bảo chất lượng cao. Búp trà săn chắc, bề mặt phủ lớp lông tơ óng ánh bạc, toát lên hương vị tươi mới đặc trưng của núi rừng. Khi pha, nước trà có màu vàng óng, hương thơm đậm đà lan tỏa mạnh mẽ, vị trà đậm nhưng cân bằng, hậu ngọt lâu dài. Đây là loại trà đặc biệt thích hợp cho những người sành trà, muốn thưởng thức hương vị tinh túy từ thiên nhiên Tây Bắc.

Trà Cổ Thụ

Trà Cổ Thụ được thu hái từ những cây trà hàng trăm năm tuổi mọc tự nhiên trên đỉnh núi Tà Xùa, Sơn La, hoàn toàn sinh trưởng mà không chịu tác động của con người. Loại trà này mang hương thơm độc đáo, phảng phất mùi khói bếp nhẹ nhàng, nước trà có màu vàng sánh như mật ong. Vị trà đậm, chát vừa phải và hậu ngọt kéo dài, tạo nên trải nghiệm thưởng trà tinh tế. Trà Cổ Thụ là lựa chọn lý tưởng dành cho những người sành trà, mong muốn khám phá hương vị nguyên bản, quý hiếm từ núi rừng Tây Bắc.

Xem thêm: Trà Đạo Việt Nam: Lịch Sử, Nghi Thức Thưởng Trà Và Giá Trị Văn Hóa

Sự khác biệt giữa trà xanh, trà đen và trà ô long

Trà xanh, trà đen và trà ô long là ba dòng trà phổ biến và được ưa chuộng nhất trên thế giới, mỗi loại mang đặc trưng riêng về hương vị, màu sắc, hàm lượng caffeine và lợi ích sức khỏe. Việc hiểu rõ sự khác biệt giữa chúng giúp người thưởng trà dễ dàng chọn lựa loại phù hợp với khẩu vị và nhu cầu.

Tiêu chí	Trà Xanh	Trà Đen	Trà Ô Long
Mức độ oxy hóa	Oxy hóa tối thiểu (0–8%)	Oxy hóa hoàn toàn (85–100%)	Oxy hóa một phần (8–85%)
Phương pháp chế biến	Diệt men → vò/cán → sấy	Lăn vò → oxy hóa → sấy	Oxy hóa một phần → cuộn → sấy, nhiều biến thể
Hương vị	Tươi mát, nhẹ, hương cỏ, đôi khi hương hoa/hạt dẻ	Đậm đà, mạch nha, caramel, có khi hương trái cây	Đa dạng từ nhẹ nhàng, hoa cỏ đến đậm đà, trái cây
Màu nước khi pha	Vàng nhạt hoặc xanh trong	Đỏ cam, nâu đỏ hoặc nâu sẫm	Vàng cam, hổ phách đến nâu nhạt tùy mức oxy hóa
Caffeine	Thấp (20–30 mg/ly)	Cao nhất (40–70 mg/ly)	Trung bình (30–50 mg/ly)
Flavonoid & Tannin	Cao nhất, giàu chất chống oxy hóa	Trung bình	Trung bình, tùy giống và kỹ thuật chế biến

Xem thêm: Thập Đại Danh Trà Trung Hoa: 10 Loại Trà Nổi Tiếng Nhất Mọi Thời Đại

Cách pha các loại trà xanh thơm ngon chuẩn vị

Để thưởng thức trọn vẹn hương vị tinh túy của các loại trà xanh, việc pha trà đúng cách là yếu tố then chốt. Một tách trà được pha chuẩn sẽ giữ được màu sắc, hương thơm và vị thanh mát đặc trưng, đồng thời giúp trải nghiệm thưởng trà trở nên thú vị và thư giãn hơn. Dưới đây là các bước cơ bản để pha trà xanh chuẩn vị:

1. Đun nước: Sử dụng nước lọc tinh khiết hoặc nước đóng chai, đun đến nhiệt độ khoảng 75°C – 85°C. Tránh dùng nước sôi quá nóng để trà không bị chát gắt.
2. Làm nóng ấm chén và ấm trà: Tráng ấm trà, chén tống và chén quân bằng nước nóng, giúp duy trì nhiệt độ ổn định khi pha.
3. Đong trà: Lượng trà vừa đủ, khoảng 1/5 đến 1/2 ấm trà, tùy sở thích và độ lớn của ấm.
4. Đánh thức trà: Rót một lượng nước nóng vừa đủ để ngập trà rồi nhanh chóng đổ đi. Bước này giúp các lá trà nở đều và giải phóng hương thơm, không dùng để uống.
5. Hãm trà: Rót nước nóng vào đầy ấm, đậy nắp và hãm trà từ 20–30 giây, tùy loại trà. Đảm bảo nhiệt độ và thời gian phù hợp để lá trà tiết ra vị ngon nhất.
6. Rót trà: Sau thời gian hãm, rót hết nước trong ấm vào chén tống, rồi từ chén tống rót ra các chén quân. Việc này giúp dừng quá trình hãm và giữ hương vị cân bằng. Không để nước trà dư trong ấm và mở nắp ấm ngay sau khi rót xong để tránh trà bị “nẫu”.
7. Hãm các lần tiếp theo: Lặp lại bước hãm và rót trà cho các lần thưởng tiếp theo. Thời gian hãm có thể dài hơn lần trước, điều chỉnh theo độ đậm nhạt mong muốn. Một ấm trà tốt có thể hãm được 3–4 lần trước khi hương vị nhạt dần.

Pha trà xanh đúng kỹ thuật không chỉ giúp giữ trọn hương vị mà còn tôn vinh giá trị tinh tế của các loại trà xanh trong từng tách trà.

Xem thêm: Cách Pha Trà Ngon Đúng Chuẩn, Giữ Trọn Hương Vị Của Người Sành Trà

Một số lưu ý quan trọng khi sử dụng trà xanh

Khi thưởng thức các loại trà xanh, ngoài kỹ thuật pha đúng cách, việc lưu ý một số điểm quan trọng sẽ giúp bạn tận hưởng hương vị trọn vẹn và nhận được tối đa lợi ích sức khỏe. Dưới đây là những điều cần ghi nhớ khi sử dụng trà xanh:

• Không dùng nước quá nóng: Sử dụng nước quá sôi sẽ làm lá trà bị cháy, mất hương thơm và tạo vị đắng gắt. Nhiệt độ lý tưởng để pha trà xanh là khoảng 75–85°C.
• Uống vừa phải: Mặc dù trà xanh tốt cho sức khỏe, nhưng uống quá nhiều có thể gây mất ngủ, khó tiêu hoặc ảnh hưởng đến hấp thu sắt. Người bình thường uống không quá 8 tách trà mỗi ngày.
• Thời điểm uống phù hợp: Tránh uống trà khi bụng đói, vừa ăn xong hoặc uống trước khi đi ngủ, vì có thể gây kích thích dạ dày hoặc cản trở giấc ngủ.
• Bảo quản trà đúng cách: Trà xanh nên được bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh sáng trực tiếp và độ ẩm cao để giữ được màu sắc, hương thơm và các chất chống oxy hóa.
• Chọn trà chất lượng: Lựa chọn các loại trà xanh rõ nguồn gốc, sạch, không pha tạp chất hoặc hóa chất, nhằm đảm bảo an toàn sức khỏe và tận hưởng hương vị tinh khiết.
• Không để trà quá lâu sau khi pha: Trà để quá lâu sẽ bị oxy hóa, mất hương và có thể sinh ra vị chát khó chịu. Nên thưởng thức ngay sau khi pha.

Như vậy, các loại trà xanh không chỉ là thức uống thanh mát mà còn mang đến nhiều lợi ích sức khỏe, từ tăng cường tỉnh táo, bảo vệ tim mạch đến làm đẹp da. Mỗi loại trà lại sở hữu hương vị, màu sắc và cách thưởng thức riêng, phù hợp với sở thích và nhu cầu của từng người. Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về những loại trà xanh phổ biến và biết cách thưởng thức trọn vẹn từng tách trà.

Xem thêm: Cách Chọn Trà Ngon Chuẩn Vị Để Đem Lại Trải Nghiệm Thưởng Trà Tuyệt Hảo